Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek 26 Ocak 2024 tarihinde ihracat ve kur ilişkisine bakış açısını yansıtan bir paylaşım yaptı. Şimşek paylaşımında “İhracatın ana belirleyicisi yurt dışı talep olup kurun önemli bir etkisi yoktur. 2003-13 döneminde nominal sepet kur yıllık ortalama yüzde 3,3; reel ihracatımız yüzde 7,1 artmıştır. 2018-23 döneminde ise kur yüzde 36,4 artarken, ihracatımız sadece yüzde 5 artmıştır. Dünya ticaretinden daha çok pay almak ve kazanımlarımızı kalıcı hale getirmek ancak verimlilik artışı, inovasyon, yüksek katma değer ve markalaşma ile mümkündür. İhracatçımızı çok güçlü bir şekilde destekliyoruz, desteklemeye de devam edeceğiz” dedi ve buna ilişkin aşağıdaki dipnotta göreceğiniz şekilde bir tablo ve bir grafik paylaştı.&nbsp;Bakan söylediği şey konusunda çok da haksız sayılmaz. Nitekim, kendisinin belirttiği gibi, 2003-2013 yılları arasında Türkiye’nin ihracatı söylediği kadar artmıştır. Öte yandan bilindiği gibi dünyadaki her ülke ticaret yapar ve dış ticaretin de iki ayağı vardır: İhracat ve ithalat. Yani ülkeler sadece ihracat yapmazlar. Fakat nedense bakan Şimşek ithalat konusuna hiç değinmemiş. Halbuki dış ticarete ilişkin bir veri ancak ithalâtın ve ihracatın aynı anda değerlendirilmesiyle anlam kazanır. Sadece ihracat rakamları üzerinden yapılacak verimlilik, inovasyon vb. analizler bir anlam ifade etmez.&nbsp;Bu nedenle biz analizimizi yaparken 2003-2013 arasındaki dış&nbsp;ticaret verilerini kullanarak&nbsp;Şimşek’in söylediklerini değerlendirelim. 2003 yılında Türkiye’nin dış&nbsp;ticaret açığı&nbsp;yani ithalat-ihracat farkı&nbsp;yaklaşık 22 milyar dolar, ihracatın ithalatı&nbsp;karşılama oranı&nbsp;68,1.&nbsp;Şimşek’in bir dönüm noktası&nbsp;olarak adlandırdığı&nbsp;2013 yılında ise dış&nbsp;ticaret açığı&nbsp;yaklaşık 100 milyar dolar ve ihracatın ithalatı&nbsp;karşılama oranı&nbsp;61,9.&nbsp;Şimşek yaptığı&nbsp;paylaşımda ihracatın artması&nbsp;için TL’nin değer kaybetmesini isteyen gruplara sesleniyor. Fakat bunu yaparken 2003-2013 arasını&nbsp;çok yanlış&nbsp;okuyor veya yanlış&nbsp;yönlendirme yapmak için işin ithalat kısmına hiç dokunmuyor. Halbuki benim de dahil olduğum birçok ekonomist o dönemde verimliliğin ve kapasite kullanım oranlarının yeteri kadar artmadığını, ülkedeki büyümenin sadece üretime değil daha büyük oranda tüketime dayandığını&nbsp;söylüyor. Türkiye gibi dış&nbsp;yatırıma sürekli ihtiyaç duyan bir ülke için dış&nbsp;ticaret açığının bu denli artması&nbsp;ülkeyi kırılgan ve risklere açık hale getiriyor. Nitekim 2013 sonrasında yaşananlar Ali Babacan ve Mehmet&nbsp;Şimşek gibi isimlerin görevden ayrılmasıyla açıklanamaz. Tam aksine bu isimler görevdeyken hem TL çok değerli kaldı&nbsp;ve ithalat inanılmaz bir hızla arttı, hem de verimlilik artışı&nbsp;yaşanmadı. Birim başına yapılan ihracatın değerinde de dramatik bir artış&nbsp;olmadı&nbsp;o dönemde.&nbsp;Bakan Şimşek dünya ticaretindeki payın artırılması için inovasyonun vs. gerekli olduğu konusunda haklı olsa da, ne kendisinin ilk döneminde ne de bugünkü yönetim döneminde inovasyon artışının, kalıcı yabancı yatırımın, tersine beyin göçünün, verimlilik artışının, kapasite kullanımı artışının ya da kapasite artışının yaşanması için gerekli kurumsal ve uzun vadeli vizyon ortaya konmadı, konmuyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"> 1 AYM, E.2020/76, K.2023/172, 11/10/2023. Şuradan erişilebilir: https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/2023/172&nbsp;2 Yaman Akdeniz, Ozan Güven, EngelliWeb 2022: Sulh Ceza Hakimliklerinin Gölgesinde Anayasa Mahkemesi, s.39. Şuradan erişilebilir: https://ifade.org.tr/reports/EngelliWeb_2022.pdf&nbsp;3 Yaman Akdeniz, Ozan Güven, EngelliWeb 2021: Üstdüzey Kamu Şahsiyetlerinin İncinen İtibar, Onur ve Haysiyet Yılı. Şuradan erişilebilir: https://ifade.org.tr/reports/EngelliWeb_2021.pdf4 Ali Kıdık, B. No: 2014/5552, 26/10/2017. Şuradan erişilebilir: https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2014/5552&nbsp;5&nbsp;EngelliWeb 2022, s. 126.6&nbsp;Keskin Kalem Yayıncılık ve Ticaret A.Ş. ve Diğerleri Başvurusu, B. No: 2018/14884, 27.10.20217 https://artigercek.com/guncel/kulpta-kaymakam-imam-gerginligi-kavga-cikti-281530h

Özgürlük Gündemi

Bakan Şimşek dünya ticaretindeki payın artırılması için inovasyonun vs. gerekli olduğu konusunda haklı olsa da, ne kendisinin ilk döneminde ne de bugünkü yönetim döneminde inovasyon artışının, kalıcı yabancı yatırımın, tersine beyin göçünün, verimlilik artışının, kapasite kullanımı artışının ya da kapasite artışının yaşanması için gerekli kurumsal ve uzun vadeli vizyon ortaya konmadı, konmuyor.

sepet kur ile ilgili hikayeler